بررسی رابطه بین جو سازمانی ادراک شده در تمرین کازیه ای با مقیاس های شخصیتی و سبک های رهبری

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین جو سازمانی ادراک شده در تمرین کازیه ای با مقیاس های شخصیتی و سبک رهبری پرداخته است. به این منظور پژوهش در چهار مرحله اجرایی شد که عبارت اند از: مرحله اول، اعتبار و پایایی تمرین های کازیه را بررسی کرده است. برای اعتبار، جو سازمانی درک شده در چهار موقعیت شبیه سازی شد که عبارت اند از: جو نوآور- سرپرستی کل نگر، جو قاعده محور- سرپرستی کل نگر، جو نوآور- سرپرستی جزءنگر و جو قاعده محور- سرپرستی جزءنگر. برای پایایی سنجی نیز از فرم های همتا استفاده گردید. پژوهش آزمایشی بود. شرکت کنندگان در تحقیق 240 نفر از دانشجویان روان شناسی دانشگاه اصفهان بودند. در ا ین مرحله، تمرین های کازیه فردریکسون و همکاران، (1972) استفاده شدند. تمرین ها با توجه به فرهنگ ایرانی تنظیم شدند. آزمودنی ها به چهار گروه 60 نفری تقسیم شدند. به منظور بررسی ادراک آزمودنی ها از موقعیت های ایجاد شده از دو سوال استفاده شد. یک سوال به بررسی جو سازمانی ادراک شده و دیگری به بررسی سبک سرپرستی ادراک شده پرداخت. برای تحلیل داده ها، از نرم افزار spss19 استفاده شد. روش آماری، تحلیل واریانس دوراهه بود. نتایج نشان دادند که جو سازمانی ادراک شده و سبک سرپرستی ادراک شده در چهار موقعیت تفاوت معنی داری دارد. بنابراین اعتبار تمرین های کازیه تأیید گردید. پایایی تمرین های کازیه از طریق فرم های همتا تأیید گردید(پایایی فرم همتا بالاتر از 8/0 گزارش شد). این مرحله نشان می دهد که می توان از شبیه سازی موقعیتی برای ایجاد جو سازمانی استفاده نمود. مرحله دوم، به بررسی رابطه جو سازمانی ادراک شده (قاعده محور- نوآور) و سبک تفکر سرپرست (کل نگر- جزءنگر) با ویژگی های فردی پرداخته است؛ سبک رهبری (تحولی- تبادلی و ساخت ده- ملاحظه کار) به عنوان متغیری تعدیل کننده در این مرحله است. ابزار این مرحله، شامل دو نوع یعنی شبیه سازی (تمرین کازیه) و پرسشنامه بوده است. تمرین های کازیه ای جو سازمانی و سبک تفکر سرپرست با بومی سازی تمرین های فردریکسون و همکاران (1972) ساخته شد. تمرین های کازیه ای سبک های رهبری نیز با الهام گرفتن از مفهوم سازی باس و آولیو (1989) و استاگدیل و کونز (1957) ایجاد شدند. برای سنجش ویژگی های فردی از مجموعه آزمون های فلانگان، آزمون تحمل ابهام باندر (1962) و مقیاس ترجیح پیچیدگی (بارون، 1953) استفاده گردید. شرکت کنندگان در پژوهش 236 نفر از دانشجویان دوره لیسانس دانشگاه اصفهان در دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی بودند که با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده با نرم افزار لیزرل تحلیل شدند. روش های آماری، ضریب همبستگی و تحلیل تعدیلی بودند؛ از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی به منظور شناسایی و تایید عوامل پرسشنامه ویژگی های فردی استفاده شد. در تحلیل تعدیلی معناداری با تبدیل تفاوت ها به z فیشر بررسی شد. نتایج ارتباط معنی دار جو سازمانی ادراک شده و سبک تفکر سرپرست با ویژگی های فردی را تأیید کردند. سبک رهبری نیز به عنوان متغیری تعدیل کننده در رابطه مذکور شناسایی شد. مرحله سوم، به اعتباریابی و پایایی سنجی مقیاس خود ساخته مدیریت اسلامی پرداخته است؛ به منظور تهیه پرسشنامه مدیریت اسلامی ابتدا مخزنی 400 سوالی بر اساس محتوای متون دینی و اسلامی (از جمله قرآن و نهج البلاغه) تهیه گردید و پس از احراز اعتبار صوری پرسشنامه توسط اساتید، فرم نهایی به منظور اجرا تهیه شد. به منظور اجرایی کردن ابزار 143 نفر از مدیران و سرپرستان شرکت ملی گاز ایران از 5 استان تهران، اصفهان، مازندران، چهارمحال بختیاری و یزد انتخاب شدند. روش انتخاب نمونه، تصادفی ساده بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار لیزرل استفاده گردید. آلفای کرونباخ به دست آمده در زیر مقیاس ها حاکی از پایایی مناسب ابزار مدیریت اسلامی است(7/0>?). نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نیز چهار مقیاس و چهارده زیرمقیاس را در ابزار مدیریت اسلامی شناسایی کرده است. شاخص های تحلیل عاملی تأییدی نیز حاکی از برازش مناسب الگوی مدیریت اسلامی است. مرحله چهارم، به بررسی رابطه شخصیت و تاریخ (جو) پرداخته است. به این منظور 108 نفر از دانشجویان دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی (620=n) با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، شامل پرسشنامه مدیریت اسلامی (ساخته شده در مرحله سوم) و شبیه سازی از طریق ساخت داستان واره بود. روش پژوهش، آزمایشی و از نوع قضاوتی بود. در پژوهش قضاوتی، موقعیتی فراهم می شود که آزمودنی باید در آن قضاوتی انجام دهد. برای فراهم نمودن شرایط قضاوتی، داستان واره هایی بر اساس 14 ویژگی پرسشنامه مدیریت اسلامی طراحی شد. تحلیل داده ها با نرم افزار spss صورت گرفت. آزمون تحلیل واریانس با اثرهای مختلط برای تفسیر داده ها استفاده شد. نتایج نشان دادند که تنها اثر تعاملی جو- شخصیت معنادار است. مدافع تاریخی این نظر ماکیاولی است و معادل آن در مطالعات سازمانی نظریه اقتضایی است. بنابراین تعاملی از جو و شخصیت سازنده رهبران موفق می باشد. از این رو رهبرانی در عصر حاضر موفق هستند که با ویژگی های شخصیتی خود در موقعیت ها، بهترین تصمیم را عملی کنند و شرایط موقعیتی را در نظر داشته باشند.